Թարքմանություն

(Название отсутствует)

Благодарность муравья

 

Сухой лист, на котором сидел муравей, был унесён течением реки. Крошечное сердце муравья воззвало к Богу о помощи.

 

Бог побудил коршуна, летящего над рекой, спуститься к воде и клювом подхватить лист, внушив ему, что это рыба или лягушка. Птица была сильно разочарована, но муравей несказанно обрадовался, что оказался на твёрдой земле. Бог обернулся птицей и спас меня, подумал он и решил, что должен отблагодарить этого коршуна и всех других птиц.

 

Однажды, во время своей утренней пробежки, он увидел, как охотник нацелил стрелу на птицу; помня, что птица спасла ему жизнь, муравей укусил охотника за пятку как раз в то мгновение, когда он приготовился выпустить смертоносную стрелу. Цель ускользнула, птица улетела и была спасена.

 

Муравей заплатил свой долг.

 

Дохлая лошадь

 

Однажды у молодого индейца Белое Перо на охоте погибла лошадь, которую он очень сильно любил. Он очень переживал и сокрушался, и не хотел заводить себе новую. Он был очень искусным охотником, и племя страдало от того, что он не мог полноценно участвовать в новых охотах.

 

И тогда вождь вызвал его к себе и сказал:

 

— Я знаю, Белое Перо, что ты очень любил свою лошадь. Но она отправилась в небесный табун. Когда ты уйдёшь в мир предков, ты сможешь воссоединиться с ней снова и охотиться вместе на полях предков. Живой же человек не должен седлать мёртвую лошадь. Но я смотрю ты до сих пор на ней скачешь. Если живой человек скачет на мёртвой лошади, то очень скоро его дух последует за ней. Если ты ещё не готов переселиться в мир предков, то пора слезть с мёртвой лошади и подобрать себе новую лошадь, которая будет носить тебя в мире живых.

 

Белое Перо навсегда запомнил слова вождя и вскоре поймал себе новую лошадь, а в племени с тех пор передаётся молодым мудрость вождя: «Лошадь сдохла — слезь!»

 

 

Дерево манго и царь

Один нищий был очень голоден. Проходя мимо какого-то сада, он увидел дерево манго. Он подумал: «Мне нужно поесть, иначе я умру от голода». С этими мыслями он взял камень и бросил в дерево. Камень взлетел высоко, сбил плод и полетел дальше.

 

А сад этот был царский. И как раз в это время за кустами на лужайке сидел царь, в окружении своей свиты и играл в шахматы. Брошенный нищим камень попал прямо в чалму царя. Охрана тут же кинулась на поиски и схватила кинувшего камень. Придворные были готовы тут же казнить беднягу, но царь решил всё выяснить.

 

— Ты бросил камень? — спросил царь.

 

— Я бросил камень.

 

— Ты хотел убить меня?

 

— Я не хотел никого убивать. Я был голоден, увидел сад, манго, бросил в дерево камень и дерево дало мне плод. Я его съел, вот косточка.

 

— На сколько времени тебе хватит того, что ты съел?

 

— До конца дня, — ответил нищий.

 

— Ясно, — принял решение царь. — Давайте этому человеку каждый день до конца его дней столько денег, сколько нужно ему на пропитание.

 

— Ваше Величество, какое же это наказание? Он же покушался на вас, бросил камень?

 

— Если он бросил камень в дерево, и оно дало ему манго, то неужели я хуже дерева? Он бросил камень в царя, и я могу дать ему больше.

Մի մուրացկան շատ քաղցած էր: Անցնելով մի պարտեզ ՝ նա տեսավ մանգոյի ծառ: Նա մտածեց. «Ես պետք է ուտեմ, այլապես սովից կմեռնեմ»: Այս մտքերով նա վերցրեց մի քար և գցեց այն ծառի մեջ: Քարը բարձր թռավ, տապալեց պտուղը և թռավ: Եվ այս այգին արքայական էր: Եվ հենց այդ ժամանակ ցարը նստած էր սիզամարգի թփերի ետևում, շրջապատված էր իր կազմով և շախմատ էր խաղում: Մուրացկանի նետած քարն անմիջապես ընկավ թագավորի չալմայի մեջ: Պահակները անմիջապես շտապեցին որոնման մեջ և բռնեցին քար նետողին: Պալատականները պատրաստ էին անհապաղ մահապատժի ենթարկել խեղճ մարդուն, բայց թագավորը որոշեց ամեն ինչ պարզել: — Քարը նետեցի՞ք: — հարցրեց թագավորը: — Քար եմ նետել: -Դու ուզում էիր ինձ սպանել?

ոչ մեկին չսպանել հյուրանոցում: Նպատակը մերկ էր, տեսավ մի աման, մանգո, ծառին քար խփեց, և ծառն ինձ համար պտուղ տվեց: Կոմերսանտը կերավ, ահա ոսկոր: — Երկար ժամանակ կերել եք, ինչու՞ եք քնել: «Մինչև օրվա վերջ», — պատասխանեց նրա զարմուհին: «Տեսնում եմ», — ասաց կայսրը: — Տվեք այս մարդուն մեկ օր մինչև օրվա վերջ, գրեթե հաստատ հարց: — Ձերդ մեծություն, ի՞նչ է այս պատիժը: Նա ուզում էր քեզ խփել, քար նետեց՞: — Եթե նա քար նետեց ծառի վրա, և դա նրա համար մանգո էր, ես իսկապե՞ս ծառից վատն եմ: Նա քարեր նետեց թագավորի վրա, և նա կարող էր ավելի շատ վիրավորել նրան:

Արևի ոսկին ինչո՞ւ է փակում

Արևի ոսկին ինչո՞ւ է փակում

Մեր աչքերը թաց —

Երբ` կապույտ երազն արթնացած հոգում՝

Նայում ենք հանկարծ:

 

Երբ բաց ենք անում աչքերս` կապույտ,

Աստղային նիրհից, —

Որ տեսնենք ոսկու ծիծաղը` անփույթ

Հղացած հրից:

 

Ինչո՞ւ է խոցում, ասեղի նման,

Ոսկին արևի —

Մենավոր ժամին վերջի՜ն տրտմության`

Վերջի՜ն բարևի…

 

 

Իմ Տերյան

Մի հեռանա

Դուրսը ցուրտ է հիմա

Եվ խավար և մրրիկ,

Այսօր մի՛ հեռանա,

Մոլորվա՛ծ իմ քույրիկ։

Մոլորվա՛ծ իմ քույրիկ,

Հոգնած ու մենավոր,

Դուրսը՝ չար փոթորիկ,

Դուրսը մութ է այսօր։

Թող ցոլա՛ մեղմորեն

Այս հուրը տխրաբոց,

Թո՛ղ, որ մեղմ օրորեմ

Քո հոգին ալեկոծ։

Լուսեղեն այն խոսքով,

Որ այսօր ես գիտեմ,

Այն անուշ հրաշքով

Քո սիրտը կըդյութեմ։

Մի կրակ լուսատու

Քո սրտին կընետեմ,

Որ հզոր լինես դու

Կյանքի և մահու դեմ։

Հեռավոր մի փարոս

Կըվառեմ քո հոգում,

Սև կյանքի ալեկոծ

Խավարում ու մեգում

։Դուրսը ցուրտ է հիմա

Եվ խավար, և մրրիկ,

Այսօր մի՛ հեռանա,

Մոլորված իմ քույրի՛կ։

ՀՐԱԺԵՇՏԻ ԽՈՍՔԵՐԻՑ

ՀՐԱԺԵՇՏԻ ԽՈՍՔԵՐԻՑ

Ո՛չ տրտունջ, ո՛չ մրմունջ սգավոր,
Հեռացի՛ր, մոռացի՛ր ինձ հավետ.
Իմ ուղին միշտ մթին, մենավոր,
Կըգնամ իմ դժկամ ցավի հետ։
Ւմ ճամփան՝ անվախճան մի գիշեր,
Ւնձ շոյող ոչ մի շող չի ժպտա.—
Հեռացի՛ր, մոռացի՛ր, մի՛ հիշիր,
Ինձ այդպես, քրոջ պես մի՛ գթա…
Հուսաբեկ, մութ ու մեգ թող լինի,
Ւմ վերև թող արև չըխնդա.
Լոկ երկունք, լոկ արցունք թող լինի,
Ինձ այդպես, քրոջ պես մի՛ գթա…

1905

Թևավոր խոսքեր

Գառան մորդով գայլ — առաջացել է Ավետարանից, Քրիստոսն ասում է <<Զգույշ կացեք սուտ մարգարեներից, որ ձեզ մոտ կգան ոչխարի հանդերցով, իսկ ներքուստ հափշտակող գայլ է>>, այս արտահայտությամբ բնութագրվում է երկերեսությունը, ինչպես նաև երբ մեկը իր չար մտքերը քողարկում է բարեգործի դիմակով

Չըգիտեմ՝ այս տխուր աշխարհում. Վահան Տերյան

Չըգիտեմ՝ այս տխուր աշխարհում
Ո՛րն է լավ, ո՛րը՝ վատ.
Ես սիրում եմ աչքերըդ խոհուն
Եվ խոսքերըդ վհատ…

Ես սիրում եմ արտերը ոսկի
Եվ դաշտերը պայծառ,
Ես սիրում եմ խորհուրդն այն խոսքի,
Որ չասիր ու անցար…

Միայնակ՝ ես սիրում եմ նստել
Երերուն լույսերում,
Ես սիրում եմ երազ ու ստվեր.—
Ես իմ սերն եմ սիրում…

Քննություն

1․Կարդա՛ ավանդությունը և կատարի՛ր  առաջադրանքները։

Աշխարհի ամենագեղատեսիլ  յոթ անկյուններից  մեկը այն ձորահովիտն է, որ ընկած է Դիլիջան քաղաքից տասնութ կիլոմետր հյուսիս, և ուր գտնվում է Հաղարծնի  վանքը:  Այստեղ 1281 թվականին կառուցված Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու կողքին մի ընկուզենի է աճում, որը եկեղեցուն հասակակից է՝ 700 տարեկան: Ավանդությունն ասում է, որ այդ տաճարը կառուցող վարպետը սովորություն է ունեցել իր կառուցած շենքերի կողքին ընկուզենիներ տնկել:

-Շենքը չմնա, ծառը կմնա, ծառը չմնա, շենքը կմնա,- սիրում էր կրկնել վարպետը: -Տաճարը մարդու հոգին է քաղցրացնում, ընկուզենին՝ բերանը:

Եվ հիմա անանուն վարպետի հիշատակը հավերժացնում են քարե և կանաչ հուշարձանները:

1.Համացանցից գտի՛ր տեղեկություններ Հաղարծնի վանքի մասին, 4-5 նախադասությամբ շարադրիր:

Հաղարծին, 10-րդ դարի հայկական վանքային համալիր Հայաստանի Տավուշի մարզում, Դիլիջան քաղաքից 18 կմ հեռավորության վրա

Առասպելը պատմում է, որ վանքի բացման և օծման արարողությունների ժամանակ մի արծիվ էր ճախրում գլխավոր եկեղեցու գմբեթի վրա, և դրանով իսկ այն հայտնի դարձավ որպես խաղացող (կամ ճախրող) արծվի վանք «հաղ» նշանակում է խաղ, իսկ «արծին» նշանակում է արծիվ):Այտեղից ել առաջացել է Հաղարծին բառը:

2.Որո՞նք են ‹‹քարե և կանաչ հուշարձանները››:

Քարե հուշարձանները դրանք եկեղեցիներն են և տաճարները իսկ կանաչ հուշարձանն դա բնությունն է:

3.Ինչպե՞ս ես հասկանում  ‹‹ Տաճարը մարդու հոգին է քաղցրացնում, ընկուզենին՝ բերանը››  նախադասությունը: Մի քանի նախադասությամբ շարադրի՛ր մտքերդ այս նախադասության շուրջ։

Ես այս արտահայտությունից հասկանում եմ, որ Տաճարը հոգին քաղցրեցնում է որովհետև Տաճարը դա Աստծո տունն է երբ մտնում ես Տաճար հոգիդ և սիրտդ քաղցրանում են, դու մոռանում ես բոլոր չար մտքերը, հանգստանում ես և բարիանում:

իսկ այս արտահայտությունը ես հասկանում եմ այսպես Ընկուզենին քաղցրացնում է բերանը դա նշանակում է որ երբ ուտում ես ընկուզենի կշտանում ես իմ կարծիքով դա է այս արտահայտության իմասը ես այդպես եմ հասկանում:

4․Ընդգծված բառերի առջևից փակագծերում ավելացրո՛ւ տեքստի իմաստին համապատասխան ածականներ։

Եվ հեռվում (բարձր ) լեռներն էին սուզվել (աստվածային) լռության մեջ ձյունապսակներով։(Քարքարոտ)Ապառաժներից գլխիվայր նետվում էին ջրերը և (ուժգին)  դղրդոցով  լցնումանձավները, ուր (վաղկոտ) այծյամներն էին հանգիստ առնում։ Լեռների ոտների տակՍնդուսի ծովն էր հեռվում, ուր (կապտագույն) կոհակները խփվում էին (կապույտ)  ափերին, ապա սուրում դեպի (հեռավոր) կղզիները։

5 Գտնել հինգ եռյակ հոմանիշներ տրված բառերի մեջ։

Ցող, փոթորիկ, վերջալույս, շրշյուն, արևածագ, միջօրե, մեգ, սոսափ, շաղ, պարզկա, մշուշ, բորան, վաղորդայն, խարշափյուն, լուսաբաց,  եղյամ, մուժ, հողմ։

Ցող — եղյամ — շաղ, փոթորիկ — հողմ — բորան, վաղորդայն — արևածագ — լուսաբաց, ,  մեգ — մշուշ — մուժ, սոսափ — խարշափյուն — շրշյուն,  պարզկա -վերջալույս -միջօրե  ։

6․Ա խմբում եղած դարձվածքների բացատրությունները գտի՛ր  գտիր Բ խմբից․

Ա․Երկինք բարձրացնել-երկրապագել

սիրտը փափկել-մեղմանալ

դատաստան տեսնել-պատժել

արյունը գլխին խփել-բորբոքել

հալից ընկնել-ուժասպառվել

ձեռքը պակաս- աղքատ

սիրտը թունդ լինել-հուզվել

սիրտ տալ-հուսադրել

աչքի սուրմա թռցնող-գող

գիրկը դառնալ-վերադարնալ

Բ․ Հուզվել, պատժել, երկրպագել, աղքատ, հուսադրել, գող, վերադառնալ, բորբոքվել, ուժասպառվել, մեղմանալ։

7․Գտի՛ր տերյանական քառատողի քերականական սխալը

Դու անհոգ նայեցիր իմ վրա

Ու անցար քո խաղով կանացի,

Ես քեզնից դառնացած հեռացա,

Ես քեզնից հեռացա ու լացի։

նայեցիր իմ վրա-նայեցիր ինձ 

Գոռ Վարդանյան 1-2

Ստեփան Զորյան, ջրհորի մոտ պատերազմը

Այս պատերազմը, հայրենիքը պաշտպանելու համար չեր։ Այս պատերազմի ընդացքում (առաջին համաշխհարային), պետությունները ոչ թե ուզում եին պաշտպանել իրենց հայրենիքը, այլ գրավել նոր տարցքներ։ էս պատմությունով գլխավոր հերոսը ուզում է ասել, որ եթե ժողովուրդը լինեն միացալ, ոչ մի պատերազմ չի լինի, երբ Ռուսաստանը և Ավստրիան, կռվում եին իրար դեմ, և նրանց ջուրը վերջացավ(երկու կողմերի, իսկ ջրին նրանք սպասում եին շատ երկար), բոլորը կմահանայն ծարավից, դրա համար նրանք միացան և խմեցին ջուրը ջրհորից, որը գտնվում եր մարտադաշտի մեջտեղում։

Ես մտածում եմ որ Ստեփան Զորյանը շատ ճիշտ է արել, որ գրել է այս պատմությունը։

Նահապետ Քուչակի մասին տեղեկություն

Նահապետ Քուչակի ծնունդը ենթադրաբար դրվում է 1490-ական թվականների սկզբներին, իսկ մահը, համաձայն հայրենի գյուղի սուրբ Թեոդորոս եկեղեցու պատի տակ պահպանված շիրմաքարի արձանագրության, եղել է 1592 թվականին։ Այս ժամկետները լիովին համընկնում են իր հասակի մասին նրա թողած հիշատակարանի բովանդակությանը։

Ես Քուչակս եմ վանեցի,

Ի գեղէն Խառակոնիսայ,

Լըցեր եմ հարիւր տարին,

Էլ չի գար մտքիկս ի վերայ….

Քուչակի մասին միջնադարում ստեղծվել են տարբեր ավանդություններ։ Ըստ դրանցից մեկի՝ Քուչակն իր երգերի մոգական զորությամբ բուժել է թուրքական սուլթանի՝ անբուժելի հիվանդությամբ տառապող տիկնոջը, որի համար սուլթանը, Քուչակի ցանկությամբ, Կոստանդնուպոլսից մինչև Խառակոնիս կառուցել է տվել յոթ կամուրջ, յոթ եկեղեցի և յոթ մզկիթ։ Համաձայն մեկ ուրիշ ավանդության՝ Նահապետ Քուչակն իր համագյուղացիներին հրավիրում է գյուղի եկեղեցու մոտ, իսկ ինքը, բարձրանալով վանքի կատարը, ասում է, թե իրեն ցած է նետելու, որտեղ ընկնի, այնտեղ էլ թող թաղեն իրեն։ Գյուղացիները, կարծելով, թե նա կատակ է անում, չեն հավատում նրա խոսքին։ Իսկ նա իսկույն ցած է նետվում ու մեռնում։ Ընկած տեղն էլ՝ եկեղեցու պատի տակ, թաղում են նրան։ Հին գրչագրերում Քուչակի անունով պահպանվել է ինը բանաստեղծություն։ Ոչ մի ընդհանրություն չունեն միջնադարյան հայրենների հետ, որոնք, սկսած 1882 թվականից, որոշ հրատարակիչների ու գրականագետների կողմից, առանց որևէ լուրջ հիմնավորման, վերագրվում են Քուչակին։ Բացի այդ՝ դեռ չի հայտնաբերվել հայրեն պարունակող որևէ հին ձեռագիր, որում հայրենների որևէ շարքի հեղինակ վկայվի Նահապետ Քուչակը։

Քուչակին վերագրվող հայրենները ունեն սիրային և պանդխտային բովանդակություն, որոնք գրված են միջին հայերենով։

<<Հայերեն>>կոչվող բանաստեղծությունը  չորստողանի ստեղծագործություն է,որի յուրաքանչյուր տողը 15 վանկ է և բաժանվում է 7-8 մասերի։ Միջնադարում բանաստեղծության այս տեսակը շատ տարածված էր։

Էրնեկ ես անո´ր կու տամ,որ առեր իւր եարն է փախեր,

Ոնց որ ըզկամուրջն անցեր,ջուրն ելեր, զկամուրջն է տարեր.

Ձընիկ – եղեմնիկ եկեր,զոտվընուն հետքն է կորուսեր.

Առեր, ի պաղչան մըտեր,    ցորեկով զդընչիկն է պագեր:

ԻՄ ԵՐԱԶՈՒՄ 

ԻՄ ԵՐԱԶՈՒՄ
Եվ ա՛յս գիշեր, իմ երազում, քեզ հետ մեկտեղ պարեցինք,
Սեր-ոգիներ սուրբ սեղանում մեղրամոմեր շարեցին։
Ոսկի-արծաթ ամպի ծալեն նուրբ ու բարակ քող ճարեցինք,
Ինծի-քեզի կարմիր-կանաչ սիրո շապիկ կարեցին: